توسعه آموزشی یکی از ملزومات رشد و توسعه هر کشور محسوب میشود و در این میان تحصیل دختران نیز یکی از شاخصههای توسعهیافتگی جوامع است. در کشور ما متأسفانه نرخ پوشش تحصیلی دختران به خصوص در مناطق کمبرخوردار کشور به دلایل مختلف پایینتر از پسران است. در این باره گفتگویی داشتیم با محمدرضا واعظ مهدوی ، فعال حوزه آموزش در استان سیستان و بلوچستان و مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی. در ادامه این گفتگو را بخوانید:
……………………………………………………………………………….
ـ با توجه به ضرورت تحصیل دختران آیا آماری از میزان بازماندگی از تحصیل دختران در کشور موجود است؟
ـ در حال حاضر میانگین پوشش تحصیلی ابتدایی در کل کشور 98.6 درصد است؛ این میزان در استانهای مختلف متفاوت است و در سیستان بلوچستان ۴ درصد پایین تر از میانگین کشوری است.
در شهرهایی مثل سرباز، راسک، دشتیاری و مهرستانِ استان سیستان و بلوچستان نرخ عدم پوشش تحصیلی بسیار بالاست. نرخ پوشش ابتدایی در سرباز 86 درصد است. یعنی 14 درصد کودکان به مدرسه وارد نمیشوند؛ میتوان گفت از این 14 درصد عدم پوشش دختر ها دو برابر پسرهاست.
ـ با توجه به تحقیقات ۲۰ درصد از دختران کشور به دوره متوسطه دوم وارد نمیشوند و در استان سیستان بلوچستان این عدد ۵۳ درصد است. آیا این آمار صحت درد؟
ـ بله، گزارشهای ما هم مشابه این موضوع را نشان میدهد؛ البته همانطور که در خصوص نرخ عدم پوشش تحصیلی در کل کشور با میانگین نمیتوانیم صحبت کنیم و این میزان در شهرهای مختلف گاهی بسیار متفاوت است، داخل یک استان هم نمیتوانیم از شاخص میانگین استفاده کنیم و میزانها در مناطق مختلف متفاوت است.
در حال حاضر نرخ پوشش تحصیلی مقطع متوسطه دوم در استان حدود 56 درصد است؛ بدین معنی که ۴۴ در صد دانشآموزان این استان تنها تا پایان متوسطه اول درس میخوانند. از عوامل اصلی این موضوع میتوان به عدم دسترسی به مدارس و نبود معلم اشاره کرد. همانطور که گفتم در شهرهایی مثل سرباز، راسک، دشتیاری و مهرستان این شاخص نیز بسیار بالاتر است؛ بنابراین حضور فعال موسسات خیریه در این استانها بسیار مهم و کارآمد و استراتژیک است.
ـ بر اساس گزارش سازمان ملل، کشورهایی که در آنها دختران 10 درصد بیشتر تحصیل میکنند تولید ناخالصی 3 برابر افزایش مییابد، آیا این موضوع در کشور ما مصداق دارد و چرا تا کنون به این موضوع کمتر توجه شده است؟
ـ به نظر من، این موضوع مربوط به یک عقب افتادگی تاریخی است، برای مثال، یکی از مناطقی که در استان سیستان بلوچستان مشکلات آموزشی زیادی دارد، منطقه دشتیاری است. طبق گزارشهای موجود، دشتیاری قبل از انقلاب 47 دانشآموز داشته است و امروز 37 هزار دانشآموز دارد، یعنی طی 40 سال 47 دانشآموز را به 37 هزار دانشآموز رساندیم؛ اما هنوز ۲۵ درصد این دانشآموزان فاقد پوشش تحصیلی هستند. نرخ رشد دانشآموزان در سیستان و بلوچستان بیشتر از میانگین کشوری است ولی با اینکه شاهد ظرفیتسازی و ساخت مدارس در استان هستیم، باز هم عدم پوشش تحصیلی در این مناطق بسیار زیاد است و احتیاج به فضای آموزشی، معلمین و فعالیت بیشتری است.
ـ به نظر شما آیا در سیستان و بلوچستان فرهنگ خانوادهها در جلوگیری از درس خواندن دختران مؤثر نیست؟
ـ بر اساس مشاهدات؛ امروزه کمتر خانوادهای است که از تحصیل دختر خود جلوگیری کند؛ در بسیاری از مناطق حتی روحانیون منطقه از ما مدرسه دخترانه مطالبه میکنند. پس از لحاظ فرهنگی با درس خواندن مشکلی ندارند اما دسترسی به مدرسه ندارند یا مسافت طولانی تا مدرسه وجود دارد. مشکل جدی دیگری که در این استان وجود دارد حاشیهنشینهایی هستند که بعضاً فاقد شناسنامهاند و این افراد درگزارشهای ما نیز وجود ندارند. ما 5 شهر حاشیه نشین در استان سیستان و بلوچستان داریم: زاهدان، زابل، چابهار، ایرانشهر و کنارک که مسئله حاشیه نشینی در آنها جدی است و بسیاری از ساکنان آنها به علت فاقد شناسنامه بودن از پوشش آموزشی برخوردار نیستند. توجه به مسائل آموزشی حاشیه نشینان از اهمیت بسیاری برخوردار است.
ـ همینطور که اشاره کردید، یکی از دلایل مهمی که دختران ترک تحصیل میکنند یا خانوادهها اجازه به ادامه تحصیل دختران نمیدهند فاصله مدارس تا محل زندگی آنهاست، چه تدبیری در این زمینه میتوان اندیشید؟
ـ ما در شورای عالی تشکل های اجتماعی فعال در سیستان و بلوچستان (هاسب؛ همدلان آینده نگر سیستان و بلوچستان) که سازمانهای مردم نهاد و خیریههای فعال در این عرصه مانند موسسه مهرگیتی در آن عضو هستند، مطالعات جامعی انجام دادهایم و فضاهای فیزیکی مورد نیاز استان را جهت ساخت مدارس مورد تحلیل و ارزیابی قرار دادهایم. در واقع، یک سند توسعه آموزش پرورش تنظیم شده است که در این سند به تفکیک مناطق مختلف بررسی شده و کمبود فضاها نقطهیابی شده است. در این نقاط تعداد مورد نیاز مدارس دخترانه و پسرانه به تفکیک تعیین شده و به خصوص دبیرستانهای دخترانه یکی از نیازهای اصلی ما در این استان است که با کمک خیرین تلاش میکنیم تا این نیازها پوشش داده شود.
در این خصوص اولویتبندی انجام شده و خیرین با ساخت 200 اولویت اول موافقت کردهاند. همچنین اعتبارات دولتی امسال افزایش یافته و سازمان نوسازی مدارس که در سال 94 کل اعتباراتش حدود 15 میلیارد تومان بوده است، امسال 270 میلیارد تومان اعتبار برای این کار دارد. ساخت تعداد 200 مدرسه را نیز سازمان نوسازی در برنامه آتی خود دارد و امیدواریم استاندار محترم هم 200 مدرسه را بپزیرد و ما بتوانیم به رکورد ساخت 600 مدرسه در سال 98-99 دست پیدا کنیم.
ـ آیا با کمپین دختران فردا آشنایی دارید؟ در موسسه خیریه مهرگیتی اتفاق بزرگی با کمک خانم سحر طوسی که یکی از دوچرخه سواران حرفهای کشور هستند، در حال رقم خوردن است. ایشان از خزر تا خلیج فارس در حال رکاب زدن هستند با هدف ساخت دبیرستانهای دخترانه و اکنون در جنوب کرمان هستند برای کلنگزنی اولین مدرسه در این کمپین، این اتفاق و این نوع اتفاقات را چگونه ارزیابی میکنید؟
ـ به نظر من بسیار کمککننده است؛ زیرا میزان کمبودهای ما جز با یک عزم ملی و مشارکت اجتماعی گسترده قابلحل نیست و فعالیتهایی اینچنینی برای جلب توجه مردم و خیرین بسیار مفید است. منطقهای که انتخاب شده (جنوب کرمان) نیز منطقهای است که مشکلات زیادی در این زمینه دارد و نیاز به ساخت دبیرستان دخترانه در آن زیاد است.
به طور کلی، مسائل شرق کشور نیاز به یک توجه عمومی دارد، اعم از توجه مردمی و دولتی. در واقع، باید یک عزم ملی صورت گیرد که دولتی یا غیردولتی نیست. نیاز است تا پوشش تحصیلی کامل برای کودکان، دختران و پسران ما فراهم شود تا قانون اساسی تحقق پیدا کند. برخورداری از آموزش باید برای همه باشد و حق همه مردم ماست.
افتتاح مدرسه «عبدالرضا درویش» در کنارک استان سیستان و بلوچستان
دی ۹, ۱۴۰۲۵:۰۰ ب٫ظمدرسهای به نام دو برادر
دی ۹, ۱۴۰۲۱:۵۸ ب٫ظمدرسهای به نام بانوی موفق بلوچ، دکتر سیما رئیسی
دی ۹, ۱۴۰۲۱:۵۴ ب٫ظ